Operacja gospodarcza to udokumentowane zdarzenie gospodarcze, dające się wyrazić wartościowo, podlegające ewidencji księgowej, które powoduje zmianę w stanie środków gospodarczych (aktywach) lub/i w źródłach ich pochodzenia (pasywach) bądź wpływają na wynik finansowy (zysk, stratę).
Z powyższej definicji wynika, że nie każde zdarzenie gospodarcze jest przykładem operacji gospodarczej. Przykładem zdarzenia, które nie będzie operacją gospodarczą jest, np.:
- otrzymanie oferty sprzedaży,
- podpisanie umowy o pracę,
- decyzja o kampanii reklamowej.
Przykładem operacji gospodarczej będzie, np.:
- wypłata wynagrodzenia pracownikom,
- sprzedaż towarów,
- zakup środka trwałego,
- wydanie materiałów do produkcji.
Ze względu na charakter i zakres operacje gospodarcze dzieli się na:
- bilansowe,
- wynikowe.
Wszystkie zdarzenia gospodarcze, które zmieniają wartość składników bilansowych wpływają na bilans:
- bezpośrednio – zdarzenia bilansowe,
- pośrednio (poprzez wynik finansowy) – zdarzenia wynikowe.
Typy operacji gospodarczych:
- Typ 1 (A+/A-)
- zmiany zachodzą wyłącznie w aktywach bilansu,
- jeden składnik aktywów zwiększa się, a drugi zmniejsza o tę samą kwotę równą kwocie operacji,
- suma bilansowa nie zmienia się,
- równowaga bilansowa jest zachowana;
- Typ 2 (P+/P-)
- zmiany zachodzą wyłącznie w pasywach bilansu,
- jeden składnik pasywów zwiększa się, a drugi zmniejsza o tę samą kwotę równą kwocie operacji,
- suma bilansowa nie zmienia się,
- równowaga bilansowa jest zachowana;
- Typ 3 (A+/P+)
- zmiany zachodzą zarówno w aktywach, jak i w pasywach bilansu,
- aktywa i pasywa zwiększają się o tę samą kwotę równą kwocie operacji,
- suma bilansowa zwiększa się o kwotę operacji,
- równowaga bilansowa jest zachowana;
- Typ 4 (A-/P-)
- zmiany zachodzą zarówno w aktywach, jak i w pasywach bilansu,
- aktywa i pasywa zmniejszają się o tę samą kwotę równą kwocie operacji,
- suma bilansowa zmniejsza się o kwotę operacji,
- równowaga bilansowa jest zachowana.