Wymiar czasu pracy to nic innego, niż pewien okres czasu w którym pracownik zobowiązał się pozostawać do dyspozycji pracodawcy w danym dniu roboczym oraz uśrednionym tygodniu pracy. Innymi słowy wymiar czasu pracy określa ile czasu zgodnie z podpisaną umową pracownik powinien poświęcić swojemu pracodawcy.
Wymiar czasu pracy w różnych okresach rozliczeniowych pracowników zatrudnionych na pełen lub część etatu ustala się w oparciu o regulacje art. 130 Kodeksu pracy. Omawiany wymiar czasu pracy ma zastosowanie we wszystkich systemach czasu pracy, z pewnym wyjątkiem jakim jest praca w ruchu ciągłym.
Sposób obliczania wymiaru czasu pracy
Metodyka obliczania wymiaru czasu pracy została określona w art. 130 Kodeksu pracy. Wynika z niej, że wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym ustala się:
- mnożąc 40 godzin przez liczbę pełnych tygodni, które występują w przyjętym okresie rozliczeniowym,
- kolejno dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby “dni wystających” poza pełne tygodnie występujące w okresie rozliczeniowym,
- następnie odejmując 8 godzin za każde święto jakie wystąpiło w innym dniu niż niedziela w czasie trwania okresu rozliczeniowego.
Nieobecność w pracy
Zgodnie z art. 130. § 3. wymiar czasu pracy pracownika w danym okresie rozliczeniowym ulega obniżeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadającą do przepracowania w czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy.
Za usprawiedliwioną nieobecność w pracy uważa się między innymi niezdolność do pracy wynikającą z choroby czy przebywanie na urlopie wypoczynkowym.
Przykład 1.
Oblicz wymiar czasu pracy jaki będzie obowiązywał pracownika w lutym 2021 r. Należy przyjąć, że obowiązuje jednomiesięczny okres rozliczeniowy oraz sobota jest dniem wolnym wynikającym z pięciodniowego tygodnia pracy.
W przedstawionym jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym występują:
- 4 pełne tygodnie.
Obliczenie obowiązującego w lutym 2021 r. wymiaru czasu pracy:
4 tygodnie x 40 godzin/tydzień = 160 godzin
Przykład 2.
Oblicz wymiar czasu pracy jaki będzie obowiązywał pracownika w czerwcu 2021 r. Należy przyjąć, że obowiązuje jednomiesięczny okres rozliczeniowy oraz sobota jest dniem wolnym wynikającym z pięciodniowego tygodnia pracy.
W przedstawionym jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym występują:
- 4 pełne tygodnie – od 01.06 do 28.06,
- dwa dni wystające poza pełne tygodnie, a przypadające od poniedziałku do piątku – 29.06 oraz 30.06
- jedno święto przypadające w dniu innym niż niedziela – 3.06.
Obliczenie obowiązującego w czerwcu 2021 r. wymiaru czasu pracy:
4 tygodnie x 40 godzin/tydzień + 2 dni x 8 godzin/dzień – 1 święto x 8 godzin/dzień = 168 godzin
Wymiar czasu pracy pracownika niepełnoetatowego
W przypadku zatrudnienia pracownika na część etatu należy wyliczony wymiar czasu dla pracownika zatrudnionego na pełen etat. Następnie przeliczyć ten wymiar uwzględniając na jaką część etatu jest zatrudniony (np. zatrudnienie w wymiarze 3/4 etatu, wymiar czasu pracy przypadający na dany okres rozliczeniowy należy pomnożyć przez 3/4).
Święto w sobotę
Święto w sobotę niesie za sobą pewne konsekwencje dla wymiaru czasu pracy. Mianowicie pracodawcy u którego obowiązuje podstawowy wymiar czasu pracy i pracownicy świadczą pracę od poniedziałku do piątku a sobota jest ich dniem wolnym wynikającym z przeciętnego pięciodniowego tygodnia pracy, będą zobowiązani do wyznaczenia innego dnia wolnego za święto przypadające na sobotę. Wynika to z tego, że święto przypadające na sobotę obniża wymiar czasu pracy obowiązujący w okresie rozliczeniowym o 8 godzin przy pełnym etacie. Kluczowe przy wyznaczaniu innego dnia wolnego jest żeby przypadał on w tym samym okresie rozliczeniowym co święto przypadające w sobotę.
Przykład 3.
Oblicz wymiar czasu pracy jaki będzie obowiązywał pracownika w maju 2021 r. Należy przyjąć, że obowiązuje jednomiesięczny okres rozliczeniowy oraz sobota jest dniem wolnym wynikającym z pięciodniowego tygodnia pracy.
W przedstawionym jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym występują:
- 4 pełne tygodnie – od 01.05 do 28.05,
- jeden dzień wystający poza pełne tygodnie, a przypadające od poniedziałku do piątku – 31.05,
- dwa święto przypadające na inne dni niż niedziela, czyli 1.05 oraz 3.05.
Obliczenie obowiązującego w maju 2021 r. wymiaru czasu pracy:
4 tygodnie x 40 godzin/tydzień + 1 dzień x 8 godzin/dzień – 2 święta x 8 godzin/dzień = 152 godziny